Oinez Basoa 2023 - Arbizu

Kokapena ikusi

Andra Mari Ikastolak sortu zuen lehen Oinez Basoa Arbizun, 2009ko Nafarroa Oinezen antolakuntzan, San Donato izenaz ere ezaguna den Beriain mendiarekin, atze-oihal gisa, eta bere tontorrean dagoen ermitarekin. 2010ean, Paz de Ziganda Ikastolak bere gain hartu zuen proiektua garatzen jarraitzeko lana, bera izan baitzen 2010eko Nafarroa Oinezen antolatzailea.

Proiektua Andra Mari Ikastolaren, Nafarroako Ikastolen Federazioaren eta Arbizuko Udalaren lankidetzari esker gauzatu zen, eta bertatik Nafarroa Oinezen helburu eta jarduerekin elkarlanean aritu ziren euskararen kausari laguntzeko, ingurumenaren babesa sustatzeko jardueren bitartez. Landa-eremuko mendien eta komunitateen arteko binomioa indartzea beharrezkotzat jo zen eta, horretarako, funtsezkoa da bizilagunek basoaren bizitzan parte hartzea, hura ezagutuz, eta naturaz gozatzearekin lotutako jolas-jarduerak mantenduz eta sustatuz.

Arbizuko klima ozeaniko-kontinentala da eta neguan euri ugari egiten du. Urbasa eta Andiako mendikateek, erliebe jakin bateko lehen mendikateekin bat egiten dutenez, hesi bat osatzen dute Atlantikotik datozen aire hezeko masentzat. Horren ondorioz, prezipitazioak deskargatzen dira eskualde horretan, euri-eremu bihurtzen da eta urtean euria nahiko modu erregularrean banatzen da.

Tokiko klimatologia, topografia, geologia, edafologia eta hidrologia kontuan hartuta, Utzubarren hostozabalen eta koniferoen landaketa bat egitea erabaki zen; beraz, 2010eko neguan hainbat espezietako 5.200 zuhaitz landatu ziren,: intxaurrondoak, lizarrak, astigarrak, haritzak, haltzak, izeiak, sekuoiak eta gaztainondoak.

Landaketa baten bilakaera naturalaren ondorioz landare guztiak ez dira bizirik ateratzen, eta Oinez Basoa ez da salbuespena izan. Basoa sortu eta hamarkada bat baino gehiago igaro ondoren, haren egoera eboluzio-parametro naturaletan sartzen da, beste batzuk baino hobeto egokitu eta garatu diren espezieekin, eta gaztainondoa da irauteko zailtasun handiena izan duen espeziea.

Andra Mari Ikastolak, 2009tik Oinez Basoa proiektuarekin konprometituta dagoenak, erabaki du Nafarroa Oinez 2023ren antolakuntzaren bidez lortutako baliabideak Arbizuko Oinez Basoa proiektuaren hobekuntzan inbertitzea. Azken hamahiru urteetan, familiek, ikasleek eta irakasleek esku-hartze didaktikorako metodologia bat garatu dute Oinez Basoaren inguruan, ikasleen parte-hartze aktiboa sustatuz eta ingurumenarekin lotutako balioak eta ezagutzak landuz. Horrela, ikasleek mundu naturalari buruz duten jakin-mina eta planetarekiko duten kezka piztu nahi ditu, kontzientzia sustatzeko eta bizi-ohitura iraunkorragoak hartzeko.

Basoaren egungo egoeratik abiatuta, hainbat esku-hartze egitea erabaki da:

Basoa berritzea, 2009an landatu ez ziren guneetan eta landaketa behar bezala garatu ez zen eremuetan. Honako espezieak landatuko dira:
- Haritzak, erakutsi duten egokitzapen-gaitasunaren arabera.
- Gaztainondo autoktonoak. Sakanako Mankomunitateak ematen digun laguntza aprobetxatuz, Nafarroako Gobernuarekin batera eskualdeko gaztainadi zaharrak berreskuratzeko eskaintzen ari den prestakuntzan parte hartzen ari gara.
Hegaztien behatoki txiki batzuk sortzea. Behatoki horiek modu estrategikoan kokatuko dira, basoan erabat integratuta. Behatoki horien kokalekua biologo batek adieraziko du, eta basoa zeharkatuko duen bide bat sortuko da.
Gaztainondoen landaketa Euskal Herriko kultur transmisioarekin lotzea ahalbidetuko duen bideo bat sortzea, zehazki tokiko transmisioarekin, Arbizuko biztanleentzat gaztaina gauero sutondoan kontsumitzen zen oinarrizko elikagaia izan baita.
Beharrezkoa izango da, halaber, basoaren itxitura berritzea ekarriko duten mantentze-lan batzuk egitea, animaliek landare berriak jan ez ditzaten bermatzeko, eta basoari sarrera emango dion langa bat sortzea, bisitariak itxituraren gainetik igaro ez daitezen.
Aurtengo neguan Andra Mari Ikastolako ikasleek landatutako ehunaka haritz ezkurretatik sortutako landareak oparituko dizkiogu Oinez egunean edalontzi berrerabilgarria itzultzen duen orori. Jasangarritasuna sustatzeaz gain, Sakanako haritzak zabalduko ditugu Euskal Herrian barna.